کد مطلب:304415 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:194
توصیف زیبایی های قرآن
وَ عَهْدٌ قَدَّمُه اِلَیْكُمْ، وَ بَقِیَّةٌ اسْتَخْلَفَها عَلَیْكُمْ، كِتْابُ اللَّهِ النَّاطِقُ، وَ القرآنُ الصَّادِقُ، وَ النُّور السَّاطِعُ، وَ الضِّیاءُ اللّامِعُ بَیِنَّةٌ بَصائِرُهُ، مُنْكَشِفَةٌ سَرائِرُهُ، مُتَجَلِّیُةٌ ظواهِرُهُ، مُغْتَبِطَةٌ بِهِ اَشیاعُهُ، قائِدٌ اِلَی الرِّضْوانِ اِتّباعُهُ، مُؤدٍّ اِلَی النَّجاةِ اِسْتِماعُهُ، بِهِ تُنالُ حُجَجُ اللَّهِ الْمُنَوَّرَةُ، وَ عَزائِمُهُ الْمُفَسَّرَةُ، وَ مَحارِمُهُ الْمُحَذَّرَةُ، وَ بَیّناتُهُ الْجالِیَةُ، وَ بَراهِینُهُ الْكافِیَةُ، وَ فَضائِلُهُ الْمَنْدُوبَةٌ، وَ رُخَصُهُ الْمَوْهُوبَة، وَ شَرائِعُهُ الْمَكْتُوبَةٌ. خدا را با شما پیمانی است كه از پیش گرفته، و یادگاری كه بر جای مانده و آن، كتاب گویای خدا، قرآن است كه با شما به راستی سخن می گوید؛ قرآنی كه فروغش تابان و شعاعش درخشان، دلیلهایش آشكار، حقایقش روشن، و آموزه هایش نمایان است. پیروانش مورد رشگ و حسرت دیگرانند و پیروی از آن، راهگشای روضه رحمت است، و گوش فرادادن به آن، مایه رهایی و رستگاری است. در پرتو هدایت آن، به حجتهای روشن خداوند، و بایسته ها نبایسته ها (واجبها و حرامها)، راه یابند و دلیلهای آشكار و برهانهای كامل، و شایستگی فراخوانده شده و مباحهای بخشیده شده، احكام و قانونهای ثابت (شریعتهای مكتوبِ) خداوند، به دست آید.
وَ عَهْدٌ قَدَّمَهُ اِلَیْكُمْ...؛ 1. از آنجایی كه بانوی مكرّم اسلام در این گفتارِ تاریخی خویش (كه تفسیری بر رسالت قرآن و دستاورد دعوتِ بیست و سه ساله پدر گرامی او است)، بیش از هر چیز در مورد خلافت اسلامی و نشر فلسفه سیاسی و تأیید حقّ اجتماعی مسلمانان و سرنوشت آنها و قرآن و آینده ابدی اسلام، به بحث پرداخته است، در این بخش، عهد و پیمانی را به یاد می آورد كه در غدیر، نسبت به دو امانتِ پیامبر(ص)، یعنی قرآن و عترت با آن حضرت بسته اند و می باید به آن وفادار بمانند، و اكنون این پیمان را شكسته اند و رهبری كسی را كه وجودش از هر حیث، امتدادِ وجود پیامبر است و در دامنِ فضائل پیامبر پرورش یافته است، وانهاده اند و گویی پیامبر در «غدیر»، درباره امامت و خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) كه محورِ اصلی فلسفه سیاسی و نگهبان و تبیین كننده فلسفه الهی اسلام است، با آنان سخنی نگفته است؛ در حالی كه در «غدیر» و پیش از آن در طول روزگار بعثت و در موقعیّت های مناسب، مسلمانان را نسبت به این مسئله حیاتی كه عزّت و اعتلای آنان بدان وابسته است، هشدار داده است. گفتنی است كه «حدیث غدیر»، از جمله احادیث متواتری است كه در كتابهای حدیث و تاریخ و سیره، و كلام و تفسیر، از منابعِ ارجمندِ اهل سنّت، در سطحی برتر از تواتر آمده است. [1] .
در این فقره، همچنین به تبیین جایگاهِ قرآن پرداخته شده و جمال و زیبایی های دلربای این كتابِ نور و هدایت، كه تجلّی جمالِ خداوند در آرایشِ عبارتهایی بسیار بلیغ است، به تصویر كشیده شده و به پاره ای از ویژگی های آن، اشاره شده است، كتابی كه:
(1) یادگار پیامبر(ص) است؛
(2) گویاست و با مردم به راستی سخن می گوید؛
(3) معارف آن از روشنی می درخشد و برای همگان، قابل فهم است؛
(4) دلیلهایش برای دعوت به حق، آشكار است؛
(5) تعالیم و آموزه هایش در دسترس همگان است؛
(6) پیروانش سعادتمندند و مورد رحمت خداوندند به گونه ای كه محسود دیگرانند؛
(7) گوش فرادادن به آن، مایه رستگاری و عزّت است؛
(8) حقایق آن ثابت و تغیرناپذیر و جاودانه است؛ و... قرآن مجید، حقیقت مقدّس اسلام است كه برخلاف دیگر كتابهای مقدس و آسمانی كه بس كهن اند و نحوه جمع آوری و تدوین آنها، حتّی برای متولّیان آنها نیز معلوم نیست، كاملاً در دیدرس تاریخ مسلمانان، نازل شده است؛ بدین معنا كه متن مصون از تحریف و یگانه ای است كه پیروان آن از هر مذهب و فرقه ای، در استناد به آن خداوند متعال، هیچ گونه تردیدی ندارند: «ذلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ» [2] .
بدین روی، مسلمانان به طور دقیق می دانند كه نزول این كتاب مقدّس، كی آغاز شده و چه زمانی پایان یافته است؛ نخستین آیات قرآن، آیات آغازینِ سوره عَلَق بود كه در چهل سالگی پیامبر اكرم(ص) توسط جبرئیل بر او نازل شد و آخرین آیات آن نیز در شصت و سه سالگی پیامبر و اندكی پیش از وفات ایشان، كتابی كه با حیرت انگیزترین شیوه، از چهره وحدانیّت خداوند، حجاب برمی دارد و در عین حال، سبب عشق و رحمت و رحمانیّت و نزدیكیِ خداوند به انسان است: قَرُبَ فَنأَی، وَ عَلا فَدَنا؛ [3] نزدیك است و دور از دسترس؛ بالاست و با همه كس.
قرآن مجید، به طور كلّی، حاوی آغاز و انجامِ دین اسلام، و عمیق ترین تعالیم و آموزه هاست و همه آن چیزهایی كه اسلام است، خواه اندیشه اسلامی باشد، یا تعالیم و آموزه های معنوی و اخلاقی، یا حتّی مظاهر هنری آن، در تعالیمِ مُصرَّح یا مُضْمَر و به اصطلاح روایات، ظاهر و بطون این متن مقدّس، ریشه دارد و انسان مسلمان، از هنگام تولّد تا لحظه مرگ، آوای دلنشین و موسیقی دلنوازِ قرآن را در گوشِ جان دارد؛ زیرا به طورِ معمول، به محض دنیا آمدن یك كودك مسلمان، «شهادتین» را كه عباراتی برگرفته از قرآن است، در گوش او می خوانند. در سراسر زندگی او نیز آوای قرآن طنین انداز است و راز سعادت را از افق وحی بر گوش او نجوا می كند و تا ابدیت، روشنی بخشِ تاریكی های زندگی او می شود. بنابراین، مسلمان، چه زن باشد یا مرد، جوان یا پیر، و از هر قشر و قبیله ای، به یك معنا همواره از گهواره تا گور در نوای روح افزایِ این پدیده استثنایی و هنرِ بی بدیل خداوند، در پیچیده و پوشیده است.
وَ عَهْدٌ قَدَّمَهُ اِلَیْكُمْ...؛ 1. از آنجایی كه بانوی مكرّم اسلام در این گفتارِ تاریخی خویش (كه تفسیری بر رسالت قرآن و دستاورد دعوتِ بیست و سه ساله پدر گرامی او است)، بیش از هر چیز در مورد خلافت اسلامی و نشر فلسفه سیاسی و تأیید حقّ اجتماعی مسلمانان و سرنوشت آنها و قرآن و آینده ابدی اسلام، به بحث پرداخته است، در این بخش، عهد و پیمانی را به یاد می آورد كه در غدیر، نسبت به دو امانتِ پیامبر(ص)، یعنی قرآن و عترت با آن حضرت بسته اند و می باید به آن وفادار بمانند، و اكنون این پیمان را شكسته اند و رهبری كسی را كه وجودش از هر حیث، امتدادِ وجود پیامبر است و در دامنِ فضائل پیامبر پرورش یافته است، وانهاده اند و گویی پیامبر در «غدیر»، درباره امامت و خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) كه محورِ اصلی فلسفه سیاسی و نگهبان و تبیین كننده فلسفه الهی اسلام است، با آنان سخنی نگفته است؛ در حالی كه در «غدیر» و پیش از آن در طول روزگار بعثت و در موقعیّت های مناسب، مسلمانان را نسبت به این مسئله حیاتی كه عزّت و اعتلای آنان بدان وابسته است، هشدار داده است. گفتنی است كه «حدیث غدیر»، از جمله احادیث متواتری است كه در كتابهای حدیث و تاریخ و سیره، و كلام و تفسیر، از منابعِ ارجمندِ اهل سنّت، در سطحی برتر از تواتر آمده است. [1] .
در این فقره، همچنین به تبیین جایگاهِ قرآن پرداخته شده و جمال و زیبایی های دلربای این كتابِ نور و هدایت، كه تجلّی جمالِ خداوند در آرایشِ عبارتهایی بسیار بلیغ است، به تصویر كشیده شده و به پاره ای از ویژگی های آن، اشاره شده است، كتابی كه:
(1) یادگار پیامبر(ص) است؛
(2) گویاست و با مردم به راستی سخن می گوید؛
(3) معارف آن از روشنی می درخشد و برای همگان، قابل فهم است؛
(4) دلیلهایش برای دعوت به حق، آشكار است؛
(5) تعالیم و آموزه هایش در دسترس همگان است؛
(6) پیروانش سعادتمندند و مورد رحمت خداوندند به گونه ای كه محسود دیگرانند؛
(7) گوش فرادادن به آن، مایه رستگاری و عزّت است؛
(8) حقایق آن ثابت و تغیرناپذیر و جاودانه است؛ و... قرآن مجید، حقیقت مقدّس اسلام است كه برخلاف دیگر كتابهای مقدس و آسمانی كه بس كهن اند و نحوه جمع آوری و تدوین آنها، حتّی برای متولّیان آنها نیز معلوم نیست، كاملاً در دیدرس تاریخ مسلمانان، نازل شده است؛ بدین معنا كه متن مصون از تحریف و یگانه ای است كه پیروان آن از هر مذهب و فرقه ای، در استناد به آن خداوند متعال، هیچ گونه تردیدی ندارند: «ذلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ» [2] .
بدین روی، مسلمانان به طور دقیق می دانند كه نزول این كتاب مقدّس، كی آغاز شده و چه زمانی پایان یافته است؛ نخستین آیات قرآن، آیات آغازینِ سوره عَلَق بود كه در چهل سالگی پیامبر اكرم(ص) توسط جبرئیل بر او نازل شد و آخرین آیات آن نیز در شصت و سه سالگی پیامبر و اندكی پیش از وفات ایشان، كتابی كه با حیرت انگیزترین شیوه، از چهره وحدانیّت خداوند، حجاب برمی دارد و در عین حال، سبب عشق و رحمت و رحمانیّت و نزدیكیِ خداوند به انسان است: قَرُبَ فَنأَی، وَ عَلا فَدَنا؛ [3] نزدیك است و دور از دسترس؛ بالاست و با همه كس.
قرآن مجید، به طور كلّی، حاوی آغاز و انجامِ دین اسلام، و عمیق ترین تعالیم و آموزه هاست و همه آن چیزهایی كه اسلام است، خواه اندیشه اسلامی باشد، یا تعالیم و آموزه های معنوی و اخلاقی، یا حتّی مظاهر هنری آن، در تعالیمِ مُصرَّح یا مُضْمَر و به اصطلاح روایات، ظاهر و بطون این متن مقدّس، ریشه دارد و انسان مسلمان، از هنگام تولّد تا لحظه مرگ، آوای دلنشین و موسیقی دلنوازِ قرآن را در گوشِ جان دارد؛ زیرا به طورِ معمول، به محض دنیا آمدن یك كودك مسلمان، «شهادتین» را كه عباراتی برگرفته از قرآن است، در گوش او می خوانند. در سراسر زندگی او نیز آوای قرآن طنین انداز است و راز سعادت را از افق وحی بر گوش او نجوا می كند و تا ابدیت، روشنی بخشِ تاریكی های زندگی او می شود. بنابراین، مسلمان، چه زن باشد یا مرد، جوان یا پیر، و از هر قشر و قبیله ای، به یك معنا همواره از گهواره تا گور در نوای روح افزایِ این پدیده استثنایی و هنرِ بی بدیل خداوند، در پیچیده و پوشیده است.
[1] براي اطلاع بيشتر، ر.ك: الغدير، اميني، ج 1، ص 157-152؛ و نيز المراجعات، امام شرف الدين.
[2] سوره بقره، آيه 2.
[3] نهج البلاغه، ترجمه شهيدي، خطبه 195.